ژل رویال چیست

ژل رویال یا شاه انگبین ماده ای شگفت انگیز است که هنوز بسیاری از مواد درون آن کشف نشده و همچون رازی مهر خورده باقی مانده است. همین حالا که شما در حال خواندن این مقاله هستید، دانشمندان زیادی در حال بررسی و تحقیق بر روی این ماده حیات بخش و پرخاصیت هستند. ژل رویال توسط زنبور عسل و به صورت کامل از بدن این حشره ترشح و از دهان او خارج می شود. به همین علت، هنوز هیچ انسانی نتوانسته ماده ای شبیه به ژل رویال با خواص بیان شده تولید کند.

ژل رویال راز طول عمر ملکه است. ایرانیان در گذشته به این ژل شیری رنگ، شاه انگبین می گفتند؛ چراکه این ماده خوراک ملکه زنبورهای عسل و مهمترین دلیل برای طول عمر آن نسبت به دیگر زنبورهاست. زنبور ملکه با خوردن ژل رویال، عمری چندبرابری نسبت به زنبورهای کارگر پیدا می کند که در واقع خواهرهای همین ملکه هستند. البته ژل رویال درکندو کاربردهای دیگری هم دارد که در ادامه به آن می پردازیم

ژل رویال چیست و چگونه تولید می شود؟
پاسخ به این سوال که ژل رویال دقیقا چیست، کار دشواری به نظر می رسد. هنوز دانشمندان به نتیجه قطعی نرسیده اند که این ماده دقیقا چیست و از چه موادی تشکیل شده است. با این حال برخی از مواد تشکیل دهنده ژل رویال مشخص بوده که نشان دهنده خوراکی بودن آن برای انسان است.

همانطور که گفته شد، ژل رویال توسط زنبور تولید می شود. بر خلاف عسل، بره موم و گرده گل که از فراورده های تولید شده توسط زنبور عسل بوده و در واقع از مواد طبیعی ساخته می شود، ژل رویال مستقیما از بدن زنبور پرستار ترشح می شود. جالب است بدانید که زنبورهای پرستار تنها بین 6 روزگی تا 12 روزگی خود توانایی ترشح ژل رویال دارند و بعد از این، باید برای وظایف دیگری آماده شوند.

پس از قطع شدن ژل رویال زنبورهای 12 روزه، وظیفه این کار مهم بر عهده نسل بعد زنبورها که همین زنبورهای پرستار آن ها را بزرگ کرده و به 6 روزگی رسانده اند، می رسد. این چرخه ادامه دارد و لاروهای زنبور عسل به زنبورهای 6 روزه تبدیل شده و تا دوازده روزگی اقدام به ترشح شاه انگبین می کنند.

همینجا اهمیت تخم گذاری مداوم زنبور ملکه بیشتر مشخص می شود. در واقع اگر زنبور ملکه بخواهد به زندگی طولانی خود ادامه دهد، باید تخم بگذارد، لاروهای زنبور شکل بگیرند، 6 روزه شوند تا غذای اصلی ملکه یعنی ژل رویال را تولید کنند. یک دور جذاب و حیرت انگیز که خداوند در زندگی زنبورها قرار داده است.

چرا ژل رویال برای زنبورها مهم است؟
زنبورها به صورت غریضی به اهمیت ژل رویال پی می برند. این ماده دو کاربرد عمده در کندو دارد که هر دو از اهمیت زیادی برخوردار هستند. کاربرد اول که مشهورترین کاربرد آن نیز به شمار می رود، تغذیه زنبور ملکه است. در صورتی که زنبور ملکه از این ژل نخورد، چند روزی بیشتر زنده نخواهد ماند. این در حالی است که یک کندو تا زمان جایگزینی ملکه جدید توسط زنبورهای کارگر، حداقل 1 تا 2 سال زمان نیاز دارد. در بسیاری از مواقع حتی ملکه زنبورها تا چند سال بر کندو حکمرانی می کند. پس اهمیت ژل رویال برای زندگی زنبور بسیار مهم است.

کاربرد دوم ژل رویال که بخش عمده مصرف این ژل در کندو را شامل می شود، تغذیه لارو زنبور عسل است. لاروهای تازه بیرون آمده نیاز دارند تا هرچه سریعتر رشد کنند. به همین علت، توسط زنبورهای پرستار تا چند روز ابتدایی زندگی این لاروها، از ژل رویال ترشح شده از بدن خود به این زنبوران نوزاد می خورانند. این کار، کمک می کند تا در عرض 6 روز، لارو زنبور عسل بزرگ و بزرگتر شده و به یک زنبور کامل تبدیل شود. در صورتی که لارو از ژل رویال تغذیه نکند، زمان رشد آن چند برابر خواهد شد و در برخی مواقع نیز اصلا رشد کاملی پیدا نمی کند.

همین دو کاربرد کافی است تا بدانیم که ژل رویال برای حیات یک کندو تا چه اندازه مهم است. شاید یکی از دلایل اصلی اینکه ژل رویال بسیار گرانقیمت است، کمی تولید آن توسط زنبور، مصرف زیاد این ماده در کندو و سختی استخراج آن است. زنبوردار باید به صورت حرفه ای و به اندازه ای که مشکلی برای زندگی زنبور در کندو ایجاد نشود، ژل رویال را برداشت کند.

ژل رویال از چه موادی تشکیل شده است؟
همانطور که گفته شد، ژل رویال از جمله موادی است که بسیاری از ترکیبات آن هنوز به طور قطعی شناخته نشده است. البته شاید در برخی موارد دانشمندان نوع آن که در دسته پروتئین است یا لیپید را مشخص کرده باشند، اما مشخص کردن دقیق نوع ماده به هیچ وجه میسر نیست. علت نیز این است که برخی از مواد درون ژل رویال تنها مختص همین ماده است و در هیچ ماده ای در جهان پیدا نمی شود.

به طور کلی، عمده حجم ژل رویال را آب تشکیل داده است. به همین علت یکی از روش های مصرف ژل رویال که از مشکلات فاسد شدن آن نیز جلوگیری به عمل می آورد، خارج کردن این آب و تبدیل ژل رویال به پودر است. مواد پروتئینی عموما دومین ماده تشکیل دهنده ژل رویال هستند. شکر و لیپید نیز به درصد قابل توجهی در ماده خشک ژل رویال قرار گرفته است. ویتامین، مواد معدنی، هورمون و... نیز از دیگر مواد تشکیل دهنده ژل رویال هستند.

تحقیقات زیادی در حال بررسی مواد مختلف دیگر موجود در ژل رویال و تاثیر آن برای درمان بیماری های مختلف است. به نظر می رسد با پیشرفت علم، حقایق مهم و شگفت انگیزی از ژل رویال بر ملا شود که برای همه ما جالب توجه خواهد بود.

چرا ژل رویال را نمی شناسیم؟
در پایان باید به این حقیقت تلخ اشاره کنیم که متاسفانه مردم ایران با اینکه در فرهنگ غنی خود، شاه انگبین را به خوبی شناخته بودند، اما امروزه به خواص ژل رویال بی اعتنا هستند. بسیاری از مردم حتی یک بار هم اسم ژل رویال یا شاه انگبین را نشنیده اند و به همین سادگی از منبعی فوق العاده برای درمان بیماری ها محروم هستند. در کشورهای اروپایی از ژل رویال برای ساخت انواع محصولات و داروها استفاده می شود. این در حالی است که با فرهنگ سازی درست، می توانیم مصرف ژل رویال را هم به صورت خوراکی و هم به عنوان فراورده ای طبیعی در تولیدات بهداشتی افزایش دهیم.

-